’Het gemak dient de koeien'

September 2022 – Reportage Boer&ZO. Beeld en tekst door Rijk van Vulpen.

Automatisering

De A2 melkrobots zijn toen ook vervangen door twee van het type A4. “Qua techniek zijn deze een heel stuk verder ontwikkeld dan de A2’s en de inloop is voor de koeien makkelijker.”

Lely Discovery mestrobots zorgen ervoor dat de roosters van de stal schoon blijven. “Door de rubber flappen in de roosters waren we eerst bang dat het lastig zou zijn om deze schoon te houden. Maar de mestrobots maken gebruik van wat water, waardoor het goed lukt om ze toch schoon te schuiven”, vertelt Daphne. Het gras en de maïs voor het rantsoen - aangevuld met perspulp en tarwegist concentraat - mengen ze zelf en rijden dit aan het einde van de middag voor de koeien. Afhankelijk van het seizoen, wordt dit aangevuld met voor de consument ongeschikte gekleurde wortels van de buurman. Voor het voer aanschuiven is ook voor automatisering gekozen. Dit gebeurt door een Lely Juno die op ingestelde tijden automatisch het voer aanschuift. Afhankelijk van de hoeveelheid aanwezig ruwvoer, bepaalt de Juno welke route deze moet volgen om het aanbod optimaal te houden. “Eerst gebruikten we een veegband aan de trekker. Nadeel was dat het niet altijd lukte om op het juiste moment het voer aan te schuiven. Soms kwam dat niet uit door het werk of als we van huis waren. Nu hebben we daar geen omkijken meer naar. Na het voeren gaat de Juno om de drie uur langs het voer om het aan te schuiven en later om de twee uur. Afhankelijk van de hoeveelheid voer, bepaalt hij de afstand tot het voerhek. Voordeel is verder dat ook ’s nachts het voer aangeschoven wordt. Zodra de Juno in beweging komt, gaan er weer koeien naar het voerhek om te eten, wat voor een betere opname zorgt. Wat ons betreft is dit zeker een aanrader”, stelt Mark. Het gemak dient de mens én de koeien in dit geval!

In de robots vindt de krachtvoer verstrekking plaats. De koeien krijgen zomers en s 'winters hetzelfde rantsoen, waarbij Scholman aan een gelijkmatige kwaliteit hecht. Daphne voelt wel wat voor het weiden van de koeien, maar vooralsnog gaat dit niet gebeuren. “Het kost wat extra energie om dat goed in te kunnen passen. In de literprijs scheelt het nog maar anderhalve cent. Dat verschil zou eigenlijk het dubbele moeten zijn om het voor ons interessant te laten worden. Maar het jongvee leert op de oude locatie wel weiden, dus wat dat betreft hoeft het geen probleem te zijn en het kan ook best zo zijn dat het in de toekomst verplicht wordt. Op het moment staan er aardappels achter de stal, maar het is op zich goed te doen om het qua grasland mogelijk te maken”, laat Mark weten. “Weiden is voor de koeien mooi en ook mooi om te zien. Daarbij is dat naar de burger ook wel een extra visitekaartje”, zegt Daphne. “We praten eigenlijk al 21 jaar over weiden, maar het is er tot nu nog nooit van gekomen”, vat Annemieke samen.

Door de aanbouw van de stal zijn de omstandigheden voor de koeien verbeterd. Er is meer ruimte ontstaan voor de koeien die middels vrij koeverkeer de robots in kunnen. De veestapel bestaat uit Holstein koeien. In eerste instantie uitsluitend zwartbonte, maar op verzoek van Daphne is er ook rood ingekruist, waardoor het gezelschap qua kleur iets gemêleerder is geworden. Hun ligboxen zijn voorzien van met zaagsel bestrooide rubbermatten. Bij momenteel 2,9 melkingen per dag, ligt de productie rond de 10.500 liter met een jaargemiddelde van 4,38% vet en 3,62% eiwit. Bij een rondgang door de stal, de eerste koelere dag na de hete periode van augustus, blijken de koeien er rustig bij te staan. “Vorig jaar hebben we nog ventilatoren opgehangen in de stal. Die kwamen nu wel heel goed van pas. We hebben letterlijk niet één koe gezien die last van de hitte had.”

Naast de eigen drijfmest, wordt er ook kunstmest aangewend. “De grond zou wel meer drijfmest kunnen gebruiken, maar we weten nog steeds niet of derogatie is toegestaan. Zoals het er nu uit ziet, wordt dat pas bekend als het mestseizoen al is afgelopen”, stelt Mark. Naast het bemesten, wordt ook het maaien en inkuilen door een loonwerker gedaan. “Het schudden en harken doen we wel zelf. Toen onze machines aan vervanging toe waren, hebben we samen met Gerrit van de Pol van de Haringweg nieuwe gekocht. Land klaarmaken en inzaaien, dat doen we ook zelf”, vertelt Mark. Hun bouwplan is één op zeven. Daarvan betreft het drie delen gras en respectievelijk één deel maïs, aardappels, uien en een deel verhuur voor bollenland. Voor het uienland ruilen ze een gelijk deel terug voor maïsteelt. De maïsoogst is overigens een project op zich. In hun percelen heeft KWS zo’n 1500 proefstroken die afzonderlijk geoogst, gewogen en gemonsterd worden. Alle maïs gaat wel als één geheel de kuil in. Bij huis beschikken ze over 44 hectare en aan de Ellerweg is in 2012 nog 14 hectare bijgekocht.

Iedereen kan alles

De dagelijkse werkzaamheden komen voor een groot deel op het bord van Mark terecht. Hij werkt in principe altijd thuis. Daphne werkt drie dagen per week bij Rombou - een onderdeel van Flynth - en nog een halve dag bij een hondenpension aan de Oudebosweg. “Bij Rombou begeleiden we bouwprojecten van idee tot de oplevering. Bij het hondenpension werk ik al 12 jaar. Dat blijf ik gewoon doen, omdat ik het heel leuk werk vind. De rest van de tijd ben ik thuis”, vat Daphne haar weekschema samen. Annemieke is hoofdzakelijk verantwoordelijk voor de kalveren en de administratie. Daarnaast werkt ze ook twee halve dagen buitenshuis, waarbij ze administratief actief is. “Verder doe ik thuis allerhande hand- en spandiensten”, vertelt ze. “We zijn goed op elkaar ingespeeld. Iedereen kan in principe alles. Ook Jens kan eventueel bijspringen”, vertelt Mark. De passie van Jens lijkt niet bij het vee te liggen, maar hij wil wel helpen als dat nodig is. Met akkerbouw heeft hij meer affiniteit. Hij volgt aan Windesheim een studie Commerciële Economie en is daar nu derdejaars. Denise is verpleegkundige in het Isala ziekenhuis in Zwolle en heeft daar haar bestemming gevonden.