Piet en Dieks de Boer uit het Friese Tjalleberd zouden er niet meer zonder willen, de Lely Vector. Dit automatische voersysteem brengt rust op het erf van hun melkveebedrijf en draagt bij aan een gezonde en goed producerende veestapel.
Veertig koeien passeerden de magische grens van meer dan 100.000 kilo melk al eens en negen koeien noteerden meer dan 10.000 kilo vet en eiwit. Met zulke cijfers kan het niet anders dat de ruim 200 melk- en kalfskoeien het goed hebben op het melkveebedrijf van de broers Piet (51) en Dieks (48) de Boer in Tjalleberd. Onder de koffie vertelt Piet dat het halen van dit soort mijlpalen geen doel op zich is maar een gevolg van keuzes in de bedrijfsvoering.
“De oudste koe is 18 jaar oud en gaf in haar leven meer dan 160.00 kilo melk”.
Serrestal en automatisch voeren
De bouw van een lichte en ruime serrestal in 2006 en de keus voor automatisch voeren met de Lely Vector in 2014 zijn twee sleutelmomenten geweest in die strategie, blijkt uit het verhaal van Piet. Eerst de serrestal, deze kwam er toen ze het ouderlijk melkveebedrijf net hadden overgenomen. De broers zetten met hun serrestal vanaf 2006 in op een groeistrategie en kochten jaarlijks melkquotum bij. In 2009 gingen Piet en Dieks een melkmaatschap aan met hun dorpsgenoot Berend Bos. Het jongvee verhuisde naar de locatie van Berend en er kwam 40 hectare grond bij. Ze groeiden van 120 naar 200 melk- en kalfskoeien rond 2015. “Met de komst van de serrestal konden we meer aandacht en verzorging aan onze dieren geven”, zegt Piet.
Dan de keus voor automatisch voeren met de Lely Vector. Daar begonnen ze mee in september 2014, twee jaar nadat de Lely Vector in Nederland werd geïntroduceerd. “De 20-kuubs mengwagen was niet alleen toe aan vervanging, ook nam het voeren met deze wagen door de groeiende veestapel te veel tijd in beslag. Een zelfrijder zagen ze niet zitten, met het oog op kosten aan brandstof, energie en onderhoud. “Bovendien maakt een zelfrijder nogal wat lawaai en ons bedrijf staat middenin het dorp.” Zo kwamen ze uit bij een automatisch voersysteem, waarbij de keus al snel op de Vector viel.
“Onze droge koeien en het jongvee staan in een andere stal dan de melkkoeien, hierdoor voeren we in twee stallen. Een voerrobot met railsysteem was dus geen optie voor ons bedrijf. Lely was de enige producent met een zelfrijdende voerrobot en hierbij hadden wij een goed gevoel. Wij hebben vanaf het begin alle vertrouwen gehad in het systeem. We ondervinden veel gebruiksgemak van de Vector. Natuurlijk, af en toe is er wel eens een storing, maar die kunnen we vaak zelf verhelpen. En anders bellen we de 24-uurs service van Lely, daar zijn we heel tevreden over.”
Anders kuil snijden
Om de voerkeuken dicht bij de stal te houden, werd de serrestal in 2014 negen meter naar voren uitgebouwd. De vloer van de voerkeuken is ingedeeld in vakken. In elk vak staat een andere soort voer. Het rantsoen van de koeien van de maatschap De Boer bestaat in de winter uit graskuil, mais en bierbostel, aangevuld met mengsels van eiwit, energie, mineralen en eventueel water. Samen met adviseurs van Lely is er een goede laadvolgorde bedacht. “Voor een goed mengresultaat is dat heel belangrijk”. Ongeveer twee keer per week wordt de voerkeuken gevuld. De grijper in de voerkeuken pakt de graskuil van bovenaf. Daar houden de twee melkveehouders met het snijden van de kuil rekening mee. Ze pakken eerst een bovenblok en daarna een onderblok, zodat de koeien toch verschillende sneden door elkaar heen krijgen.
“De Lely vector brengt rust op het erf en veel arbeidsverlichting’’.
Verschillende voerhoogtes
In 2018 kwam er een verbeterde MFR-mengvoerrobot op het bedrijf. Deze heeft een slijtvastere bak en geeft een beter mengresultaat. Ook is de vernieuwde versie makkelijker te onderhouden. In 2021 kwam er vervolgens ook een snellere vijzel in de Vector, waardoor de mengtijd is verkort, het lossen sneller verloopt en de bak beter leeg draait. “Op gebied van softwareontwikkeling heeft Lely door de jaren heen flinke stappen gemaakt”, stelt De Boer. “Er zijn steeds meer mogelijkheden, terwijl het systeem steeds nauwkeuriger en overzichtelijker is geworden.” De verbeterde instellingen voor voerhoogte noemt hij een van de beste ontwikkelingen. “We kunnen de voerhoogte nu op verschillende niveaus gedurende de dag instellen. Hierdoor kunnen wij de koeien na het weiden meer voer voordraaien en op andere momenten van de dag met kleinere hoeveelheden werken. Dat maakt dat de Vector ook perfect combineert met weidegang.” Zodra het maar even kan, krijgen de koeien op het melkveebedrijf in Tjalleberd dagelijks weidegang aangeboden op de huiskavel van 33 hectare. “Verser, goedkoper en gezonder dan voeren door middel van weidegang in het voorjaar is er niet.
Later in het seizoen denk ik wel eens: oke, je geeft wat toe op de melk. Maar de vele voordelen van weidegang wegen ruimschoots op tegen de nadelen. Ook voor het draagvlak hier middenin het dorp is het beter, mensen vinden het mooi om onze koeien in de wei te zien." De Boer heeft de Vector zo ingesteld dat wanneer de koeien weiden de Lely Vector rond 3 of 4 uur 's nachts stopt en ’s middags rond 12 of 13 uur weer begint met voeren. Zodat er genoeg voer voor het hek ligt als de koeien ‘s middags weer binnen komen.
Acht jaar Vector-voeren
Wat het hen heeft gebracht, acht jaar voeren met de Lely Vector? “Ik zou niet meer zonder willen”, stelt Piet. “Onze koeien kunnen 24/7 vreten, de Vector biedt continu verse porties aan, last van broei hebben we hierdoor bijna niet.” Vooral in de zomer is dat heel prettig, ervaren de broers. “Bij het drachtig scannen van de koeien zitten wij vaak bovengemiddeld. Wij zijn ervan overtuigd dat dat komt omdat we de koeien beter kunnen voeren op de energienorm. Niet alleen de melkkoeien, maar juist ook de droge koeien. Onze afkalfpiek ligt in augustus en september, dat betekent dat veel koeien droog staan in de warme periode. Met de mengwagen voerden we droge koeien eens in de twee dagen een droogstandsrantsoen. Nu voeren we ze twee keer per dag een vers droogstandsrantsoen. Dat helpt geweldig.” Dagelijkse arbeidspieken met voeren zijn verleden tijd op het bedrijf in Tjalleberd. En ook de tractors kunnen nu optimaal worden gebruikt voor al het andere werk. “De Lely Vector brengt rust op het erf en veel arbeidsverlichting”, besluit Piet.
Van groei naar krimp
De broers Piet en Dieks de Boer runnen in het Friese Tjalleberd een melkveebedrijf met 200 melk- en droge koeien op 105 hectare land met gras en mais. De melk wordt geleverd aan Friesland Campina. Het rollend jaargemiddelde ligt op 10.200 kilo per koe met 4,40% vet en 3,50% eiwit. Het celgetal ligt op 67 en de gemiddelde leeftijd bij afvoer ligt op 6 jaar. Het melkveebedrijf in Tjalleberd staat voor nieuwe uitdagingen. Anderhalf jaar geleden stopte de melkmaatschap met Berend Bos, waardoor ook het arbeidsvraagstuk is veranderd. Mede daarom sluiten de broers niet uit dat de 24-stands melkcarroussel wordt verruild voor melkrobots. Verder huurden de broers jarenlang 14 hectare maisland van de gemeente, maar die heeft deze grond nu zelf nodig. Met de komst van bufferstroken raken ze nog eens grond kwijt. “We konden altijd 210 melkkoeien en droge koeien houden, maar we gaan nu terug naar 180 stuks. En als de derogatie eraf gaat wordt dat nog fors minder, dan moeten we terug naar rond de 145 koeien.”