Melkveehouder Nick Samsom werkt sinds oktober 2023 met vier Lely A5-melkrobots. Hij streeft ernaar dagelijks 2.000 liter per robot te melken. Samen met bedrijfsadviseur Jaap Tjeerd Heida van Lely Center Heerenveen stelt Samsom scherpe doelen. “We willen de A5’s en het managementprogramma Horizon optimaal benutten. De mogelijkheden zijn eindeloos. Het is zoeken naar de juiste balans.”
Op melkveebedrijf Samsom in het Friese Sonnega zijn sinds oktober 2023 vier Lely A5-melkrobots in gebruik. De robots zijn naar volle tevredenheid ingepast in de bestaande stal. Aan weerszijden van de voergang staan twee robots opgesteld, in een kop-kopopstelling. Tijdens de stalperiode worden de koeien in twee groepen gehouden. De eerste- en tweedekalfskoeien staan aan de ene kant van de voergang en de oudere koeien staan aan de andere kant. “We hebben jarenlang in een 2x12-melkstal gemolken. De melkstal was versleten en vroeg bovendien 8 uur arbeid per dag”, vertelt Nick Samsom.
Horizon doorslaggevend bij keuze Lely
Familie Samsom besluit de conventionele melkstal te vervangen voor Lely-melkrobots. De mogelijkheden van het Lely-managementprogramma Horizon zijn voor Samsom doorslaggevend bij zijn keuze voor de A5’s. “De mogelijkheden van Horizon zijn eindeloos. Het programma beschikt over alle opties die we nodig hebben. We kunnen alle handelingen in het systeem invoeren. Dat werkt heel makkelijk”, zegt Samsom.
De melkveehouder wordt door bedrijfsadviseur Jaap Tjeerd Heida van Lely Center Heerenveen al tijdens het verkoopproces wegwijs gemaakt in Horizon. “De instellingen van Horizon kunnen bedrijfsspecifiek worden ingericht. Nick is daar heel uitgebreid mee bezig. Daar word ik blij van. Dat helpt ons ook verder bij het optimaliseren van Horizon”, zegt Heida.
Samsom haalt een voorbeeld aan van een van de dingen waar hij in de praktijk tegenaan liep. “Na het klauwbekappen wil ik koeien met een verbandje om hun poot niet door het voetbad laten lopen. Daar kan ik nu een attentie van maken in Horizon, waarna de routing van deze dieren wordt aangepast.”
Gecombineerde filters in Horizon
Door gebruik te maken van zogenoemde gecombineerde filters in Horizon kan Samsom eenvoudig de juiste koeien separeren. Voor het goed managen van zijn veestapel houdt de ondernemer bijvoorbeeld een actieve klauwbekaplijst bij. Wijzigingen op de lijst kan hij op eenvoudige wijze doorvoeren op zijn smartphone. “Werken met gecombineerde filters in Horizon helpt mij om preventief te bekappen”, zegt Samsom.
Hij heeft de gecombineerde filters samen met Heida ingevoerd. Via de lijst wordt de routing van de koeien bepaald, waardoor ze automatisch worden gesepareerd. Koeien worden tussen 60 en 100 dagen in lactatie automatisch een keer naar voren gehaald. Dat geldt ook in aanloop naar het droogzetten. "Nick is daar heel actief mee bezig. Dat is mooi om te zien en mogelijk ook kansrijk voor andere melkveehouders”, zegt Heida.
Kwartaaloverleg met erfbetreders
Onder het genot van een kop koffie bespreken Samsom en Heida aan de keukentafel ieder kwartaal de gang van zaken op het bedrijf. Daar zijn ook de dierenarts en de voeradviseur bij aanwezig. Samsom verwacht van zijn erfbetreders een kritische benadering. “We bespreken de kengetallen, maken een rondje door de stal en langs de kuilen en formuleren enkele doelstellingen”, zegt Samsom. Heida vindt dat een prettige manier van werken. “Nick Samsom zeilt graag scherp aan de wind. Hij verwacht dat ik me duidelijk uitspreek over datgene wat me opvalt. Ik schroom niet om mijn mening te geven.” Naast de kwartaalbezoeken heeft Heida ook regelmatig telefonisch contact met de melkveehouder.
Opgestart met 60 koeien per robot
Samsom heeft lang nagedacht over het inpassen van de melkrobots en de juiste routing. Hij is blij met de manier waarop een en ander in de praktijk uitpakt. “Daar ben ik tevreden over. Dit is een heel mooie opstelling. Ik denk niet dat het anders had gemoeten.” Samsom is bewust opgestart met 60 koeien per melkrobot. “We hebben ook wel overwogen om te investeren in vijf Lely A5’s. We hebben er echter voor gekozen om het optimale te halen uit vier robots”, vertelt de melkveehouder. Samen met Heida kijkt Samsom naar de robotbezetting en de melkinstellingen. Met gemiddeld 2,7 melkbeurten per dag is er nu gemiddeld 17% vrije tijd bij de melkrobots.
Door het weiden is het aantal melkbeurten iets gezakt; tijdens de stalperiode lag dit op 2,8 keer per dag. “Het is zaak om de loop erin te houden en intussen stabiel te blijven draaien”, zegt Samsom. Heida ziet mogelijkheden om her en der te sleutelen aan de melkinstellingen: “Het maximale aantal melkbeurten per dag is nu bijvoorbeeld ingesteld op 4,2, maar dat kan worden teruggebracht naar 4 of desnoods nog iets lager. De koeien moeten de ruimte krijgen om gemolken te worden. De vrije tijd is de beperkende factor. Daar moeten we kritisch naar kijken om het optimale rendement te behalen.”
Streven naar 8.000 liter per dag
Melkveebedrijf Samsom heeft in 2023 2,7 miljoen liter melk geleverd. Nick Samsom streeft ernaar om 8.000 liter per dag uit de robots te halen. Dat gaat in 2024 nog net niet lukken, zo is de inschatting. Medio mei ligt de gemiddelde melkproductie per dag op 7.700 liter. “We willen de A5’s en Horizon optimaal benutten. Daarbij willen we ook de rust in de koppel bewaren. Het is zoeken naar de juiste balans”, licht Samsom toe. Heida ziet mogelijkheden om de productie op te krikken. Om dat te bereiken, wordt ook gekeken naar het optimum aan aantal koeien in de stal. “Het is ook daarin nog even zoeken naar de optimale balans”, zegt ook Heida. “Als alle koeien straks hebben afgekalfd dan zie ik zeker ruimte voor Samsom om jaarlijks 2,8 miljoen liter te leveren”, aldus de adviseur.
Weidegang nu niet ter discussie
Dit voorjaar doet Samsom voor het eerst ervaring op met automatisch melken in combinatie met weidegang. De melkveehouder is benieuwd hoe dit gaat uitpakken. “Ik vind het vanuit maatschappelijk oogpunt belangrijk om onze koeien te weiden en ons bedrijf open te stellen. Daar hecht ik veel waarde aan. We hebben een redelijk groot bedrijf, in de buurt van Wolvega. Er komen hier ook veel fietsers langs. Weidegang staat voorlopig niet ter discussie”, zegt Samsom, die het weideconcept Nieuw Nederlands Weiden hanteert. Hij heeft in totaal 40 hectare voor de weidegang ingericht.
De melkveehouder wil de weidegang straks volledig via de robots laten lopen. Daarvoor moeten de routing én de tuin nog worden aangepast. “Ik wil langs de stal een pad aanleggen.” Vooralsnog zet de melkveehouder dit voorjaar simpelweg de staldeur open om zijn koeien naar buiten te laten. “Het is dit voorjaar een leerproces. We moeten goed kijken wat er gebeurt en of onze doelstellingen haalbaar zijn.”
De keuze voor weidegang maakt het er niet eenvoudiger op om de melkproductie op gecontroleerde wijze omhoog te krikken, ervaart Samsom. “Met het voeren van een TMR-rantsoen zetten we in op een hoge productie.” Heida: “Het is zeker een uitdaging om dat goed te combineren met weidegang. De koeien hoeven buiten eigenlijk niet meer dan 3 tot 4 kilo drogestof op te nemen.”
Toewerken naar behalen doelstellingen
De overstap op robotmelken zorgt voor arbeidsgemak en -flexibiliteit. Heida ziet dat Samsom het management goed in de hand heeft en ook volop gebruik maakt van de verschillende separatiemogelijkheden. Tochtige koeien worden automatisch gesepareerd op basis van activiteit. “De opstart verliep wel wat stroef, maar dat was gezien de flinke bezetting ook geen verrassing. Ik heb Nick Samsom daar vooraf ook voor gewaarschuwd”, zegt Heida. De melkveehouder knikt. Hij is zich bewust van de situatie en realiseert zich terdege dat 10% meer melk niet zomaar haalbaar is. “We zijn er nu al op vooruitgegaan, zeker als je kijkt naar arbeidsverlichting en -gemak. Voorheen besteedden we zeven melkbeurten per week uit. Regelmatig meldden melkers zich af. Dat gaf allesbehalve rust. Het aantal robotstoringen blijft gelukkig tot een minimum beperkt en komt niet in de buurt van het eerdere aantal af- en ziekmeldingen.” Voor Samsom is het nu zaak om te optimaliseren en toe te werken naar het behalen van de doelstellingen.