De kans dat bacteriën het uier bereiken is een dagelijks risico; het is echter aannemelijk dat een gezonde koe die bacteriële aanval via het eigen immuunsysteem kan afslaan. Als u de algehele gezondheid en het welzijn van uw koeien wilt optimaliseren en bevorderen, dient u er voor te zorgen dat uw koeien:
- Zich in optimale conditie bevinden.
- Geen stress ervaren.
- Een gezonde pens hebben.
Binnen de lactatiecyclus is de droge periode de belangrijkste fase voor een melkkoe. Tijdens die fase bereiden de koe (en haar uier) zich voor op de volgende lactatie, dus elke afwijking tijdens de droogstand heeft een negatief effect op de algehele gezondheid van de koe en op de melkproductie na het afkalven.
We moeten goed beseffen dat er tijdens de droogstand twee kritische fasen zijn waarbij de uiergezondheid risico's loopt: de eerste week na het droogzetten en de week voor het afkalven. Tijdens het eerste kritische stadium wordt het natuurlijke verdedigingsmechanisme van de uier - een keratineprop in het speenkanaal - gevormd; tijdens de tweede fase, voor het afkalven, verdwijnt die prop geleidelijk tijdens de voorbereiding op de lactatie. De keratineprop voorkomt dat bacteriën het speenkanaal tijdens de droogzetperiode binnendringen.
Om besmettingen uit te sluiten en terug te dringen, moet u zich allereerst concentreren op een laag algemeen infectierisico binnen uw kudde en stal. Een hoog infectierisico kan via twee wegen ontstaan: vanuit de omgeving of via andere koeien in de kudde. Beperking van het algemene infectierisico lijkt logisch, maar vraagt tevens veel aandacht en doordacht management. Onderstaande afwegingen verdienen de aandacht:
- Zorg voor een frisse omgeving met een laag bacteriënniveau (goede ventilatie, isolatie en geen overbezetting).
- Zorg voor schone en droge ligboxen (bedding met een laag bacteriënniveau, goed afgestelde boxen en schone vloeren).
- Zorg voor een schone en hygiënische melkrobot (arm, melkbekers en borstels). Reiniging en vervanging volgens de aangegeven normen.
Ten tweede moeten we ons in verband met een hygiënische omgeving met een laag infectierisico de vraag stellen: 'Moet ik al m'n koeien voor droogstand met antibiotica behandelen?' of met andere woorden 'Kan ik preventief gebruik van antibiotica op mijn bedrijf beperken zonder dat de gezondheid van mijn koeien een verhoogd risico loopt?'.
Een analyse van individuele koekaarten in T4C vóór droogstand levert waardevolle informatie op, die kan worden gebruikt voor een beslissing over de juiste aanpak van de behandeling. In onderstaande afbeeldingen 1 en 2 zien we twee voorbeelden van individuele koekaarten.
Afbeelding 1
Afbeelding 2
Als u de grafiek van afbeelding 1 bekijkt, ziet u bij de linkervoorspeen verschillende geleidbaarheids-attenties tijdens de lactatie. Dat betekent dat deze individuele koe vóór het droogzetten behoefte heeft aan een specifieke behandeling. In dit geval kunt overwegen om een dubbele behandeling in te zetten: behandeling van de individuele spenen met antibiotica, gevolgd door afsluiting van de spenen met een sealer. U zou zelfs kunnen overwegen om alleen de voorspenen (links en rechts) te behandelen met antibiotica, in combinatie met sealers voor alle spenen.
Een analyse van de grafiek van afbeelding 2 laat voor deze specifieke koe alleen in het midden van haar lactatie een incidentele attentie zien. Daarnaast zou u nog kunnen kijken naar het celgetal (Somatic Cell Count) van de betreffende koe. Op basis van de grafiek in afbeelding 2 en het lage celgetal (< 150.000) van deze koe zou u kunnen overwegen om alleen vóór het droogzetten een speensealer toe te passen; het risico van mastitis is voor deze specifieke koe immers laag.
Kortom: u dient de uiergezondheid van uw koeien op de voet te volgen en te analyseren om een binnendringen van bacteriën te voorkomen en om uw koeien gezond te houden. U dient rekening te houden met de volgende belangrijke preventieve (management)voorwaarden: droogzetten bij een melkproductie van < 15 kg, een doelmatige en hygiënische behandelbox voor het droogzetten, gebruik van een speensealer, een schone omgeving voor de koeien, uitgebalanceerde voeding tijdens de droge periode etc. Daarnaast dient u de ontwikkeling van de lactatie ten aanzien van uiergezondheid te bewaken en te analyseren; zo nodig moet de behandeling worden aangepast.
Lely beveelt tevens aan om uw dierenarts te raadplegen als u 'selectieve droogstand' wilt inpassen in uw bedrijfsvoering. Op die manier past u uw droogstandmanagement op een verantwoorde manier aan en kan dat resulteren in een beperkt gebruik van antibiotica zonder een verhoogd risico van mastitis. Daarbij komt nog dat u via een verminderd gebruik van antibiotica op uw bedrijf (afhankelijk van het land van vestiging en/of lokale regelgeving) geld bespaart.
