Lely Sphere brengt balans en beter stalklimaat

Sinds december 2024 draait de Lely Sphere op het melkveebedrijf van familie Hoekstra in het Friese Bantega. Bedrijfsopvolger Germ Hoekstra (36) kijkt met een goed gevoel terug op het eerste jaar met het circulaire mestverwaardingssysteem. ‘Het stalklimaat is fors verbeterd en we hoefden afgelopen jaar geen mest af te voeren. We zijn trots op datgene wat we hier voor elkaar hebben gekregen’, vertelt Hoekstra enthousiast.
De Hoekstra’s houden 120 melk- en kalfkoeien en 60 stuks jongvee op 65 hectare grond. Het rollend jaargemiddelde van de veestapel is 11.000 kilo melk, met 4,45% vet en 3,52% eiwit. De koeien worden sinds 2014 gemolken door twee Lely A4-melkrobots. ‘De robots staan in een hoekopstelling. We waren een van de eerste bedrijven die daarmee ervaring opdeden’, aldus Hoekstra.

Positieve vibe
De op stapel staande bedrijfsovername weerhield de gedreven en innovatieve ondernemer er niet van om te investeren in de Lely Sphere. De melkveehouder beschouwt het circulaire mestverwaardingssysteem als een grote toegevoegde waarde op zijn bedrijf, zeker ook met het oog op de toekomst. ‘We willen op duurzame en schone wijze melk produceren. Met de Sphere verminderen we de ammoniakemissie in de stal tot 77%. Stikstof is bij ons geen issue. Dat geeft me een lekker gevoel. Wanneer je bij ons over de voergang loopt dan merk je meteen dat het in de stal naar kuilgras ruikt en niet naar mest. Het stalklimaat is beter dan ooit tevoren. Dat zorgt voor een positieve vibe op ons bedrijf. Hopelijk wordt dat ook gezien en gewaardeerd. Melk is en blijft wit, maar we willen het op groene wijze produceren.’
De investering in de Lely Sphere maakt Hoekstra nu al een stuk minder afhankelijk van de mest- en de grondmarkt. De hoeveelheid benodigde kunstmest is bovendien gehalveerd. ‘Dat is een win-winsituatie. Ons bedrijf is nu mooi in balans. We zijn bezig met de bedrijfsovername. Voor ons is het belangrijk om lekker te melken en de kosten in de hand te houden. Met de Sphere kunnen we onze kritieke melkprijs verlagen.’
Zoals eerder al gememoreerd hoeft Hoekstra in 2025 geen mest af te voeren. Door deelname aan de PPS-pilot (publiek-private samenwerking) heeft Hoekstra een vrijstelling om urine te gebruiken binnen de kunstmestruimte. Hierdoor hoeft hij in 2025 geen mest af te voeren. Met de verdere afbouw van derogatie moet hij volgend jaar naar verwachting 2.000 kg stikstof afvoeren. ‘Zonder deelnamen binnen deze PPS was dat in ons geval ongeveer 8.000 kg stikstof geweest’, licht de melkveehouder toe.

Nutriënten optimaal benutten
Als gevolg van de ingebruikname van de Lely Sphere werkt Hoekstra met verschillende, waardevolle meststromen op zijn bedrijf. De roostervloer is voorzien van rvs-separatiestrips met gaatjes, waar de urine doorheen gaat. De dikke fractie wordt met behulp van de Lely Discovery Collector naar een afstortput achter de stal gedirigeerd. De urine wordt apart opgeslagen. Dat geldt ook voor de vloeibare ammoniakale stikstof dat overblijft na het filteren van de stallucht. ‘We halen de dikke fractie door een mestscheider, waardoor er ook nog een dunne mestfractie overblijft’, vertelt Hoekstra.
De melkveehouder streeft ernaar de verschillende meststoffen en nutriënten zo optimaal en efficiënt mogelijk in te zetten. ‘Dat is een leuke zoektocht, waarbij we naar het maximale resultaat streven. Hopelijk kunnen we de ruwvoerkwaliteit nog verder verbeteren, waardoor we in de toekomst mogelijk met minder krachtvoer toekunnen’, zegt Hoekstra.

Renure-pilot
Het melkveebedrijf van de Hoekstra’s doet mee aan een Renure-pilot (Pilot Reinventing Circular Dairy Farming) en wordt daarbij begeleid door adviseurs van Lely en Countus. Door deelname aan deze pilot krijgt de melkveehouder een vrijstelling voor het uitrijden van urine binnen de kunstmestruimte. ‘Binnen de pilot hebben we veel contact met andere bedrijven. Er worden veel ervaringen uitgewisseld.’ Hoekstra is blij dat de EU-lidstaten recent hun fiat hebben gegeven aan de toepassing van Renure. ‘We willen natuurlijk graag een vervolg gaan geven aan de pilot.’
Germ Hoekstra heeft in relatief korte tijd veel technische kennis opgedaan over de Lely Sphere en de mogelijkheden ervan. Hij vindt het leuk om zijn ervaringen met het circulaire mestverwaardingssysteem te delen met collega-melkveehouders. ‘Het afgelopen jaar hebben veel mensen ons bedrijf bezocht. Daar krijg ik energie van. Ik ben ervan overtuigd dat we op een goede en duurzame manier bezig zijn. Daar vertel ik graag over.’
Als innovatieve ondernemer deinst Hoekstra er niet voor terug om voorop te lopen. Hij zoekt doorlopend naar manieren om verbeterslagen door te voeren en grijpt geboden kansen graag met beide handen aan. ‘Een paar jaar geleden was nog niet duidelijk of we de investering in de Lely Sphere rond zouden krijgen. We hebben toen geïnvesteerd in een windmolen en zonnepanelen. Ik ben blij dat we dat toen hebben doorgezet. Voor de energiebehoefte op ons bedrijf zijn we nu grotendeels zelfvoorzienend.’

Fluitend de stal in
Hoekstra loopt dagelijks fluitend de stal in. De Lely Sphere zorgt voor een lekker en fris stalklimaat. Het draagt bij aan zijn werkplezier en hij is dan ook van overtuigd dat ook zijn koeien goed gedijen onder de aangename omstandigheden. ‘Ik hoop en verwacht dat de koeien profiteren van het verbeterde klimaat, zeker de nieuwe generatie dieren.’
Nu het eerste jaar met de Lely Sphere er bijna opzit, is voor Hoekstra een volgende fase aangebroken. Na de implementatie is het nu zaak om te finetunen. ‘Met onze Lely A4-melkrobots wil ik graag toewerken naar een gemiddelde productie van 40 liter melk per koe per dag. Daarvoor is een efficiëntieslag nodig, maar ik denk dat het erin zit.’