De eerste Lely Exos maai- en voerrobot in Noord-Nederland is gestart in Friesland. Lely Exos is een revolutionaire autonome robot die gras maait, transporteert, voert en bemest. Gras is een natuurlijke voedingsbron voor melkvee en vers gras bevat de meeste eiwitten en energie. Wanneer koeien vers gras vreten, hebben ze minder energie nodig uit krachtvoer. Met Exos maken veehouders slimmer gebruik van ruwvoer van eigen land met minimale arbeidsinzet.
De eerste “Friese” Lely Exos is onlangs geïnstalleerd bij melkveebedrijf VOF De Ruiter in Warga. Het melkveebedrijf beschikt over 390 melk- en kalfskoeien en een 75 hectare grote huiskavel. Daar wordt sinds september volop vers gras gevoerd. De droge-stof-opname van de vaarzen ging meteen fors omhoog. Ook heeft hij het idee dat de grasgroei na het maaien snel opstart. “Het gras wordt geknipt in plaats van eraf geslagen en dat merk je”, vertelt melkveehouder Dick de Ruiter. De Ruiter is enthousiast en ziet louter voordelen. “Vers gras heeft een 10 tot 20% hogere voederwaarde dan ingekuild gras. En de machine is superlicht waardoor we op de trapgevoelige grond hier nu 24/7 van het vroege voorjaar tot heel laat in het najaar vers gras kunnen voeren.” Direct na het maaien dient Exos, in dezelfde werkgang, ook vloeibare kunstmest of spuiwater toe. Exos kan zo’n 12 rondjes per etmaal maken en brengt per keer zo’n 1000 kg vers gras voor het voerhek.
Voordelen van Exos
Lely Exos is de eerste autonome oplossing voor het oogsten en voeren van vers gras. Dat betekent dat er 24/7, meerdere keren per dag, vers gras voor de koeien komt. Het gras wordt heel zorgvuldig geoogst, dit komt ten goede aan de houdbaarheid en smakelijkheid van het gewas. Nadat het gras is afgeknipt door de dubbele messenbalk wordt het direct door meenemers getransporteerd en valt het van boven in de bunker. Het gewas komt na het maaien niet op de grond en het blijft schoon. Eenmaal op stal wordt het gewas luchtig en netjes gedoseerd voor de koeien gebracht met de waslaag volledig intact wat bijdraagt aan een goede penswerking.
Door het lage, eigen gewicht (Exos weegt leeg zo’n 3400 kilogram) en de zodevriendelijke besturing, is de impact op de bodem minimaal. Door het uitgekiende ontwerp van het systeem en de elektrische aandrijvingen is de energiebehoefte laag. Per run verbruikt de machine gemiddeld 4,5 kWh.
Exos oogst naast gras ook een schat aan data. De machine meet continu de veldopbrengst en dat geeft inzicht in verschillen tussen percelen waar de veehouder weer beslissingen op kan baseren.
Exos naast weidegang
Het Exos-systeem is goed te combineren met beweiden, zo is gebleken op een aantal testbedrijven die al langer met Exos werken. Door het verse gras zowel op stal als in de wei aan te bieden en door eerder te starten en langer door te gaan met vers gras, wordt er maximaal geprofiteerd van het groeiseizoen. Wanneer beweiden en maaien met Exos elkaar afwisselen kun je de weide goed onderhouden en beweidingsverliezen beperken.
Familie van Adrichem uit Melissant vindt Exos prima te combineren met weidegang. “De Exos knipt het gras met een messenbalk. De plant wordt niet beschadigd en kan direct weer ongehinderd groeien”, laat Koos van Adrichem zien. “Doordat de Exos continu blijft maaien, hebben we ook steeds mooi etgroen beschikbaar om de koeien te weiden”, legt de veehouder uit. “We hanteren een systeem van roterend standweiden, waarbij de koeien ongeveer een week op een perceel lopen. De dieren kunnen vanaf zes uur in de ochtend een aantal uren naar buiten en vanaf zes uur in de avond nog eens. De deuren staan in deze perioden altijd open”, vertelt hij. In de loop van de ochtend draaien de veehouders een gemengde portie mais, bierbostel, perspulp en een sojaraapmengsel voor het voerhek. Daaroverheen doseert Exos tot wel tien keer per 24 uur vrachten vers gras. “Op deze manier kunnen we weidegang, robotmelken en vers gras voeren heel goed combineren”, geeft Maarten van Adrichem aan.
Lely Exos draait nu op 15 melkveebedrijven in Nederland. Voor het seizoen van 2024 kunnen er 6 tot 8 machines worden geplaatst in het gebied van Lely Center Heerenveen. De aanschafprijs is nog niet bekend gemaakt door Lely. Mocht er interesse zijn, neem dan contact met ons op.
Voordelen van vers gras
- Optimaal gebruikt van gras
Door vers gras in het rantsoen te voeren, kunnen alle voedingsstoffen en energie optimaal benut worden. Dat betekent meer melk uit gras van eigen land. - Maaien en voeren in één
Wanneer je gras maait en meteen voert, kun je op de kosten besparen die je maakt bij het oogsten, conserveren, bewaren, uitkuilen en voeren van kuilgras. - Goed voor de koeien, goed voor de planeet
Uit recent onderzoek* blijkt dat dankzij de betere verteerbaarheid van vers gras minder darmmethaan wordt uitgestoten door de koeien. Gras onttrekt ook stikstof aan de lucht en voegt veel organisch materiaal toe aan de bodem.
*Bron: resultaat beweidingsonderzoek: methaanemissie verlagen kan ook met vers gras – WUR